ΤΟΝ ΗΛΙΟ..... ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΜΑΣ

Όσον αφορά τα μάτια μας και τη γύρω από αυτά ευαίσθητη περιοχή, η υπερβολική και χωρίς προστασία έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο δέρμα των βλεφάρων, τον επιπεφυκότα, τον κερατοειδή, το φακό και τον αμφιβληστροειδή.

Βλέφαρα: Προκαλείται γήρανση του δέρματος (αφυδάτωση, ρυτίδωση, κηλίδωση κλπ). Το πιο σοβαρό όμως είναι οι διάφορες μορφές καρκίνου του δέρματος των βλεφάρων που μπορεί να αναπτυχθούν, με σοβαρές συνέπειες ακόμα και για την ίδια μας τη ζωή! (Το 90% των καρκίνων του δέρματος προκαλείται από την ηλιακή ακτινοβολία).

Επιπεφυκότας-κερατοειδής: Η χρόνια έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία, μπορεί να προκαλέσει εκφυλιστικές αλλοιώσεις στον επιπεφυκότα, όπως είναι το στεάτιο και το πτερύγιο, παθήσεις που είναι συχνότερες σε χώρες με αυξημένη ηλιοφάνεια όπως οι Μεσογειακές και σε άτομα που εργάζονται για πολλές ώρες στην ύπαιθρο π.χ. αγρότες, ψαράδες κλπ.(βλ. Οφθαλμικές παθήσεις-εξωτερικές παθήσεις). Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο μπορεί επίσης να προκαλέσει ερεθισμό του επιπεφυκότα (επιπεφυκίτιδα) και του κερατοειδή (κερατίτιδα), με κοκκίνισμα του άσπρου του ματιού, δακρύρροια, φωτοφοβία και αίσθημα ξένου σώματος μέσα στο μάτι (σαν σκουπιδάκι). Τα συμπτώματα είναι εντονότερα σε άτομα που υποφέρουν από εποχιακές αλλεργικές επιπεφυκίτιδες, εαρινή κερατοεπιπεφυκίτιδα ή ξηροφθαλμία και δεν παίρνουν τις απαραίτητες προφυλάξεις. Σε σοβαρές περιπτώσεις κερατίτιδας λόγω έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία για μεγάλο χρονικό διάστημα ( έγκαυμα κερατοειδούς από ακτινοβολία), έχουμε νέκρωση και απόπτωση επιφανειακών κυττάρων του κερατοειδή, με εξαιρετικά έντονο πόνο, σχεδόν παρόμοιο με εκείνο που παρατηρείται μετά από έκθεση χωρίς προφύλαξη σε ακτινοβολία από ηλεκτροσυγκόλληση, οπότε και χρειάζεται άμεση ιατρική φροντίδα. Τέλος μπορεί να έχουμε και την εμφάνιση καρκινώματος του επιπεφυκότα από την υπεριώδη ακτινοβολία, το οποίο όμως ευτυχώς δεν είναι πολύ συχνό.

Φακός: Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι ορισμένες μορφές καταρράκτη, (βλ. οφθαλμικές παθήσεις), πιθανώς να οφείλονται σε υπερβολική και μακροχρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, δεδομένου ότι ένα μεγάλο μέρος της υπεριώδους ακτινοβολίας απορροφάται από τον φακό του ματιού.

Στατιστικές έρευνες έχουν δείξει ότι σε κάθε μείωση

του όζοντος στη στρατόσφαιρα κατά 1%, αντιστοιχεί

αύξηση των περιστατικών καταρράκτη στο γενικό

πληθυσμό κατά 0.5%.

Βυθός του ματιού: Ο βυθός του ματιού (αμφιβληστροειδής) είναι πολύ ευαίσθητος στην ηλιακή ακτινοβολία. Η υπεριώδης ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα στην ωχρά κηλίδα με σοβαρή μείωση της όρασης, όπως συμβαίνει σε άτομα που παρακολούθησαν έκλειψη ηλίου χωρίς την προστασία ειδικών φίλτρων. Αλλά και το μπλε φως, που βρίσκεται στο ορατό φάσμα της ηλιακής ακτινοβολίας έχει ενοχοποιηθεί για την πρόκληση αλλοιώσεων στην ωχρά κηλίδα και μάλιστα αρκετά σοβαρών (πχ. εκφύλιση ωχράς κηλίδας).

Ποια άτομα κινδυνεύουν περισσότερο:

1. Τα άτομα με ανοιχτόχρωμα μάτια, επειδή στην ίριδά τους έχουν λιγότερη χρωστική και επομένως μικρότερη προστασία του βυθού από την ακτινοβολία.
2.  Άτομα που έχουν υποβληθεί σε εγχείρηση καταρράκτη και τους έχει αφαιρεθεί ο φυσικός φακός του ματιού ο οποίος αποτελεί ένα φυσικό φίλτρο στη κάθε είδους ακτινοβολία, αν και οι σύγχρονοι τεχνητοί ενδοφακοί που αντικαθιστούν το καταρρακτικό φακό, παρέχουν και αυτοί κάποια προστασία έναντι της ακτινοβολίας.
3.  Άτομα με εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.
4.  Ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού, όπως παιδιά και ηλικιωμένα άτομα. Μάλιστα τα ηλικιωμένα άτομα είναι ακόμα πιο ευαίσθητα, γιατί οι φακοί των ματιών τους έχουν χάσει κάποιες ειδικές ουσίες απαραίτητες για την προστασία από την ακτινοβολία.

 Τρόποι προστασίας:

1. Καπέλα με μεγάλο γείσο.
2. Ειδικές αντηλιακές κρέμες για το πρόσωπο, τη μύτη και την ευαίσθητη περιοχή γύρω από τα μάτια.
3. 
   Γυαλιά ηλίου: Τα κατάλληλα γυαλιά ηλίου θα πρέπει να πληρούν κάποιες προϋποθέσεις για να είναι ασφαλή και να παρέχουν αποτελεσματική προστασία, σύμφωνα με τις οδηγίες 89/686/CEE της Ευρωπαϊκής Ένωσης και 21CFR 801.410/FDA του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων των Η.Π.Α. Για το λόγο αυτό και με στόχο την προστασία και ενημέρωση του καταναλωτή, κάθε ζευγάρι γυαλιών ηλίου θα πρέπει να συνοδεύεται από Ενημερωτικό Σημείωμα, Ειδικό Πιστοποιητικό και σήμα CE. Το ένημερωτικό σημείωμα αναφέρει διάφορα τεχνικά χαρακτηριστικά, μεταξύ των οποίων την κατηγορία του προϊόντος και το είδος ή τα είδη της ακτινοβολίας που απορροφά.